สสารไม่เคยหายไปไหนเป็นคำกล่าวที่เหมาะสมที่สุดในกรณีของพลาสติก เพราะตั้งแต่เริ่มมีการผลิตพลาสติกออกมาใช้ราว 60 ปีที่แล้ว พลาสติก 6.3 พันล้านตันไม่เคยหายไปไหนจริงๆ และมีการนำมารีไซเคิลไม่ถึง 10% หมายความว่า พลาสติกกว่า 5 พันล้านตันกลายเป็นขยะสะสมอยู่ในสภาพแวดล้อม จนกลายเป็นวิกฤติสิ่งแวดล้อมที่สำคัญที่สุดอย่างหนึ่งของยุคนี้

แน่นอนว่าพลาสติกมีประโยชน์มากมาย และกลายเป็นวัสดุที่ได้รับความนิยมอย่างมาก เพราะมีราคาถูก ทนทาน น้ำหนักเบา จนกลายเป็นวัสดุที่ใช้อย่างแพร่หลายที่สุดในโลก 

แต่พลาสติกประเภทหนึ่งกำลังเป็นปัญหามากที่สุด และมีความจำเป็นน้อยที่สุดเช่นกัน นั่นคือพลาสติกประเภทใช้แล้วทิ้ง หรือ Single-use Plastic 

พลาสติกเหล่านี้เกิดขึ้นเพื่อตอบสนองความสะดวกสบาย และไลฟ์สไตล์แบบใหม่ของมนุษย์​ ทั้งๆ ที่ไม่ได้มีความจำเป็นแต่อย่างใด 

ลองนึกถึงถุงพลาสติก ขวดพลาสติก หลอดพลาสติก แก้วพลาสติก กล่องพลาสติก ที่มีอายุการใช้งานไม่กี่ชั่วโมง ไปจนถึงไม่กี่นาที ก่อนจะถูกโยนทิ้งกลายเป็น “ขยะ”​

เราเคยชินกับความสะดวกสบายพลาสติก และผลักภาระให้กับธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมอย่างคาดไม่ถึง 

ลองมาทบทวนกันดูถึงเหตุผล 9 ข้อ ทำไมเราจึงควรเลิกใช้ และปฏิเสธการสนับสนุนพลาสติกแบบใช้แล้วทิ้ง 

1. พลาสติกถูกผลิตมาจากเชื้อเพลิงฟอสซิล: ถ้าคุณอยากมีส่วนช่วยลดปัญหาโลกร้อน สิ่งที่ทำได้ง่ายที่สุดคือลดการใช้พลาสติก

2. มีรอยเท้าคาร์บอนสูงมาก: หมายความว่าการใช้พลาสติกมีส่วนทำให้เกิดคาร์บอนในชั้นบรรยากาศอย่างมหาศาล

3. คงอยู่ชั่วกัปชั่วกัลป์​: เรามักมีข้อมูลว่าต้องใช้เวลาหลายร้อยปีกว่าพลาสติกจะย่อยสลาย แต่ความจริงพลาสติกไม่มีวันย่อยสลายอย่างสมบูรณ์ สิ่งที่เกิดขึ้นคือการแตกตัวเป็นชิ้นเล็กชิ้นน้อยเป็นไมโครพลาสติก

4. มีเพียงส่วนน้อยเท่านั้นที่มีการนำมารีไซเคิล: หลายคนคิดว่าพลาสติกที่เราใช้ถูกนำมากลับมาใช้ใหม่ แต่งานวิจัยชี้ให้เห็นว่ามีพลาสติกไม่ถึง 10% เท่านั้นที่ได้รับการนำมาผลิตใหม่ในปัจจุบัน 

5. ปล่อยสารพิษปนเปื้อนในอาหารและเครื่องดื่ม: เมื่อพลาสติกแตกตัวจะปล่อยสารพิษซึ่งมีโอกาสปนเปื้อนในแหล่งน้ำใต้ดินและอาหารของมนุษย์ 

6.เป็นสาเหตุของการผิดปกตของฮอร์โมน และโรคมะเร็ง: ในงานศึกษาสัตว์ไม่มีกระดูกสันหลังพบว่าการสะสมของสารพิษจากพลาสติกเป็นสาเหตุของฮอร์โมนที่ผิดปกติ รวมไปถึงเซลล์มะเร็ง

7. สร้างมลภาวะในทะเล: ขยะพลาสติกกว่า 8 ล้านตันต่อปีไหลลงสู่ทะเล และมีแนวโน้มเพิ่มสูงขึ้นทุกปี 

8. ฆ่าสัตว์ทะเลและนกทะเลจำนวนมาก: ทั่วโลกมีสัตว์ทะเลและนกทะเลเสียชีวิตจากขยะนับแสนตัว ในประเทศไทยพบสัตว์ทะเลหายาก เช่น เต่าทะเล วาฬ โลมา ตายจากการกินขยะพลาสติกและเศษเครื่องมือทำประมงเฉลี่ย 300 กว่าตัวต่อปี 

9. เข้าสู่ห่วงโซ่อาหาร: พลาสติกที่แตกตัวกลายเป็นไมโครพลาสติกชิ้นเล็กๆ จะเข้าสู่ห่วงโซ่อาหาร เพราะสัตว์ตัวเล็กๆหลงกินเข้าไป และถูกถ่ายทอดต่อให้กับปลาและสัตว์น้ำ และวนกลับมาสู่มนุษย์ในท้ายที่สุด 

ถึงเวลาแล้วที่เราต้องปฏิวัติความสัมพันธ์กับพลาสติกประเภทนี้ ด้วยการบอกเลิก บอกลา และบอกว่า เราจะไม่เป็นส่วนหนึ่งของปัญหาที่กำลังฆ่าโลกใบนี้อย่างช้าๆ และทรมาน 

Infographic by Less Plastic UK